آرامگاه پیرمحمد در روستای بغده داغی در ۱۵ کیلومتری جنوب غربی بوکان و نزدیکی این روستا در استان آذربایجان غربی قرار دارد.

به گزارش صدای بوکان؛ بنای مقبره پیر محمد در سمت غربی روستای بغده داغی و بر روی کوهی مشرف به روستا از دور خودنمایی می کند. بلندای کوه به ارتفاع ۱۷۵۷ متر از سطح دریاهای آزاد می باشد. کوه نام خود را از قبری که در بالای کوه مدفون می باشد گرفته است. موقعیت جغرافیایی قبرستان در ۳۶ درجه و ۳۸ دقیقه عرض شمالی و ۴۶ درجه و ۰۶ دقیقه طول شرقی می باشد.

وجه تسمیه و پیشینه اثر

در مورد منصب و زندگی نامه این شهید اطلاعات چندانی در دست نیست، بنا به گفته ساکنان محلی از صحابه های پیامبر(ص) و مسلمانان صدر اسلام بوده که در هنگام فتح ایران هست که در این منطقه شهید شده و همان جا به خاک سپرده شده است. نسل به نسل مردم منطقه به زیارت این آرامگاه می روند و از زمان فوت همواره مورد احترام و تکریم عموم مردم ازمکان های دور و نزدیک قرار گرفته است.

پیر در زبان کردی به معانی کهن سال، موسپید، مسن و روحانی عالم و بزرگ هم می آید. در فاصله چند کیلومتری این مقبره، زیارتگاه دیگری در بالای کوهی در نزدیکی روستای قره کند به همین نام وجود دارد. به عقیده برخی از ریش سپیدان این مقبره ها پیل محمد می باشند (پیل در زبان کردی به معنی بازو می باشد) که در هرکدام از این دومقبره یکی از پیل های این بزرگوار مدفون است.

ویژگی های معماری

محوطه مقبره پیر محمد متعلق به دوره اسلامی و مربوط به دوران حمله اعراب به ایران می باشد. آثار سطحی (سنگ قبر و جهت قبر) اسناد و مدارکی هستند که قدیمی بودن گورستان را به اثبات می رسانند. جهت گور شرقی- غربی با کمی انحراف به سمت شمال می باشد.

قبرستان پیر محمد کتیبه ندارد و پلان مقبره به صورت دایره ای نامنظم و دورادور مقبره توسط دیواری سنگی لاشه طبیعی که از اطراف جمع اوری گردیده اند، به ارتفاع یک و نیم متر و عرض تقریبا دومتری محصور شده است .در قدیم سنگ چین ها را در بسیاری از موارد بر روی گورها می چینند و دو ورودی در قسمت شمالی و شرقی آن قرار دارند.

در داخل محوطه اصلی مقبره سه فضا وجود دارد.که فضاها را بوسیله دیوار سنگی از هم جدا می کنند تا در فصولی از سال که زائرین زیاد هستند محل زیارت زنان و مردان جدا باشد. در داخل مقبره و در ضلع شرقی آن سه عدد درخت وجو دارد که با سنگ لاشه اطراف انرا محصور کرده اند. قدمت یکی از انها بیشتر از ان دوتا می باشد که مردم بر روی شاخ و تنه آنها شال می بندند یکی از ویژگی های مهم این درخت تحمل کم آبی است، که با توجه به کم آبی در طول سال ولی همچنان استوار و پابرجا ایستاده است.

در شمال این آرامگاه بنای دیگر شبیه به آن با پلان مربع ، ولی در ابعاد کوچک تر ساخته شده است. این بنانیز با استفاده از سنگ لاشه طبیعی با ارتفاع یک متر و نیم محصور شده است. به گفته ریش سپیدان و کهنسالان روستا این بنا در زمانهای نه چندان دور قهوه خانه ای بوده که برای استراحت و صرف غذا زائرین دایر بوده است. این بنا در قدیم با استفاده ازچوب و سنگ مسقف بوده است.

زائرین زیادی که درد پا و کمر یا رماتیسم دارند در همه روزهای هفته و ایام سال خصوصا چهارشنبه ها از نقاط دور و نزدیک برای زیارت و گرفتن حاجت به زیارتگاه پیر محمد می روند. معمولا بیشتر زائران از شهرها و روستاهای بوکان، مهاباد، سردشت، پیرانشهر و اشنویه در قدیم با پای پیاده و در حال حاضر با سواری بدانجا رهسپار می شوند.

زائر با توجه به وضعیت مالی خویش و در حد توان خود حیوانی ( از مرغ یا خروسی گرفته تا گاو و گوسفند ) با خود به آنجا ببرد(معمولی ترین مرغ سیاه). و در بالای کوه حیوان را ذبح می‌کنند و مقداری از خون حیوان را با خاک آنجا مخلوط می‌کنند و به محل دردناک می‌مالند. گاهی زخمهای بسیار عفونی و خطرناک به این طریق در آنجا شفا یافته‌اند و گاهی هم تأثیری نداشته است.

این مکان که از نظر دینی و هم از نظر تاریخی بسیار حائز اهمیت می باشد، متاسفانه در مورد حمله غارتگران تاریخ و فرهنگ این سرزمین قرار گرفته و قبر ان شهید را نیز نبش قبر کرده اند.

منبع: مێژووی بوکان و موکریان؛ منصور محمدنژاد

انتهای پیام/ا